Wypowiedzenie umowy spółki cywilnej przez wierzyciela wspólnika

[fbls]

Wypowiedzenie umowy spółki cywilnej to ostateczne rozwiązanie jeżeli wspólnicy nie dogadują się i na pewno nie będą dogadywać co do wspólnego prowadzenia biznesu w przyszłości. W takiej sytuacji przynajmniej u jednego ze wspólników zawsze pojawia się pomysł wypowiedzenia umowy.

Ale do wypowiedzenia umowy spółki cywilnej może dojść także wtedy kiedy nie chce tego żaden ze wspólników. Takiego wypowiedzenia może dokonać osoba zupełnie zewnętrzna w stosunku do spółki.

Kiedy może dojść do takiej sytuacji? Wtedy, gdy przynajmniej jeden ze wspólników ma prywatne długi i wierzyciela zdeterminowanego do odzyskania tych długów.

Wierzyciel może wypowiedzieć umowę każdej spółki cywilnej

Z punktu widzenia wierzyciela prawdopodobnie najważniejsza jest następująca informacja: wierzyciel może wypowiedzieć umowę każdej spółki cywilnej. Prawo wierzyciela do złożenia wypowiedzenia wynika wprost z przepisów prawa – z art. 870 Kodeksu cywilnego. Umowa spółki cywilnej nie może ani pozbawiać wierzyciela tego prawa w całości, ani też zmieniać go na niekorzyść wierzyciela.

Co więcej, jeżeli umowa przyznaje wspólnikom korzystniejsze niż wynikające z przepisów prawa możliwości wypowiedzenia umowy spółki (w szczególności krótszy niż typowy 3 miesięczny termin wypowiedzenia), to wierzyciel ma prawo skorzystania z tych korzystniejszych rozwiązań przewidzianych w umowie bezpośrednio dla wspólników.

Zmieniasz umowę spółki cywilnej? Rób to z rozwagą

A co z wspomnianym przed chwilą terminem – na jakiej zasadzie wierzyciel wspólnika może wypowiedzieć umowę spółki cywilnej. Czy obowiązuje w tym przypadku okres wypowiedzenia, czy można go dokonać w trybie natychmiastowym? Okres wypowiedzenia obowiązuje i wynosi on 3 miesiące.

Ale w przeciwieństwie do zwykłego wypowiedzenia umowy spółki cywilnej przez wspólnika, okres ten jest liczony od chwili złożenia wypowiedzenia. Przypominam, że zwykłe wypowiedzenie umowy spółki cywilnej wymaga nie tylko zachowania 3 miesięcznego okresu wypowiedzenia, lecz także złożenia go na 3 miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego. Co w zdecydowanej większości spółek cywilnych oznacza, że rozwiązanie umowy spółki następuje dopiero z dniem 1 stycznia kolejnego roku kalendarzowego. Skutek taki występuje niezależnie od tego czy wypowiedzenie zostało złożone w styczniu, maju, czy też we wrześniu poprzedniego roku kalendarzowego.

Oprócz tego jeżeli umowa spółki cywilnej przyznaje wspólnikom krótsze niż ustawowe terminy wypowiedzenia (na przykład 1 miesięczny okres wypowiedzenia lub nawet możliwość wypowiedzenia umowy spółki cywilnej bez zachowania terminu wypowiedzenia zamiast okresu 3 miesięcznego), to wierzyciel będzie mógł skorzystać właśnie z takiego korzystniejszego dla wspólnika (a dzięki temu pośrednio także dla wierzyciela) terminu wypowiedzenia.

Wierzyciel osobisty, czyli jaki?

Musisz pamiętać także o tym, że wypowiedzenie może zostać dokonane tylko przez wierzyciela osobistego wspólnika spółki cywilnej. Co to oznacza?

W pewnym uproszczeniu możemy przyjąć, że chodzi o to aby dług był związany z osobistą działalnością wspólnika, a nie z działalnością spółki cywilnej (nawet jeżeli rozumiemy ją jako osobistą działalność wspólnika w ramach spółki cywilnej).

Dług może przy tym pochodzić z dowolnego źródła – wynikać z umowy, czynu niedozwolonego, czy nawet z tzw. bezpodstawnego wzbogacenia. Pamiętaj o jednym, chodzi o taki dług wspólnika, który nie wynika z działalności wspólnika w spółce cywilnej.

Sprawdź, czy Twój dłużnika ma innych wierzycieli

Aby wierzyciel mógł wypowiedzieć umowę spółki cywilnej konieczne jest jednak spełnienie dwóch dodatkowych warunków. Po pierwsze, w okresie 6 miesięcy poprzedzających datę wypowiedzenia musi zostać przeprowadzona bezskuteczna egzekucja z majątku ruchomego wspólnika. Nie jest przy tym istotne czy egzekucja była przeprowadzona z Twojego wniosku, czy z wniosku innego wierzyciela.

Nie jest istotne czy jest możliwość przeprowadzenia egzekucji z nieruchomości lub innych praw majątkowych niż majątek ruchomy (na przykład z rachunków bankowych dłużnika). Ważne jest tylko to, że ktoś przeprowadził egzekucję z majątku ruchomego i została stwierdzona bezskuteczność tej egzekucji przez komornika.

Nie da się ukryć, że postawienie warunku sformułowanego właśnie w taki sposób stanowi pewne pole do nadużyć, ale to już temat na inną historię i inny materiał wideo.

Wierzycielu, o wypowiedzeniu umowy myśl zawczasu

Ale żeby wierzyciel mógł wypowiedzieć umowę spółki cywilnej musi on jeszcze włożyć trochę wysiłku i spełnić jeszcze jeden warunek – konieczne jest zajęcie przez wspólnika w drodze postępowania egzekucyjnego praw przysługujących wspólnikowi spółki cywilnej na wypadek rozwiązania spółki cywilnej lub wystąpienia ze spółki cywilnej.

Aby uzyskać takie zajęcie wierzyciel wspólnika musi złożyć do komornika odpowiedni wniosek, a komornik zawiadomić wspólnika o dokonaniu zajęcia. Nie bój się, procedura nie jest szczególnie skomplikowana i nie zajmuje wiele czasu – opowiem o niej szerzej przy okazji jednego z najbliższych wpisów.